قابلمه گرانیتی و روشهای نگهداری از آن
09 فروردین 1403
8 دقیقه زمان مطالعه
آن قدیم‌ترها که ظروف آشپزی در مسی و روحی و استیل خلاصه می‌شدند، سخت‌ترین و مصیبت‌بارترین بخش ظرف‌شستن، سابیدن قابلمه‌ها بود. بس که مواد غذایی به کف این ظروف علاقه داشتند و به این راحتی‌ها ازشان دل نمی‌کندند! این روزها اما با روی کارآمدن قابلمه‌ها و ظروف نچسب، کار از همیشه آسان‌تر شده است. کافیست یکبار در این قابلمه‌ها آشپزی کنید تا متوجه تفاوت‌های متعدد آن‌ها شوید: از پخت غذا با روغن کمتر گرفته تا نچسبیدن مواد غذایی به کف قابلمه.
به همین بهانه در ادامه با یکی از محبوب‌ترین ظروف نچسب موجود در بازار، یعنی ظروف گرانیتی آشنا میشویم:
منظور از ظروف و قابلمه گرانیتی چیست؟
ظروف سنگی گرانیتی در واقع سنگ نیستند پس ظرف‌های سنگی را با شنیدن نام گرانیت تصور نکنید. این ظروف همان ظروف آلومینیومی (یا جنس‌های دیگر مثل چدن) هستند که با پوششی از مواد معدنی پوشانده می‌شوند. این پوشش شبیه به سنگ گرانیت است به همین خاطر به آن‌ها ظروف گرانیتی گفته می‌شود.
ویژگی این پوشش معدنی ظروف گرانیتی این است نفوذناپذیر و واکنش‌ناپذیر هستند و همین باعث می‌شود تجربه عالی و ایمنی از آشپزی با ظروف گرانیتی پیدا کنید. این پوشش ظروف گرانیتی باعث می‌شود نچسب و نسوز باشند و روغن کمتری در هنگام پخت غذا مصرف شود. شست و شوی آن‌ها را هم آسان می‌کند. البته این پوشش آسیب‌ناپذیر نیست. پوشش گرانیتی ظروف مقاوم است اما اگر این ظروف به هر دلیلی آسیب دیدند باید آن‌ها را تعویض کنید.
انواع ظروف گرانیتی کدامند؟
ظروف گرانیتی انواعی دارد و در تکه‌های مختلف ساخته می‌شود. در ادامه این تکه‌های مختلف را معرفی میکنیم.
سرویس قابلمه گرانیتی
این قابلمه‌ها می‌توانند از جنس آلومینیوم و چدن باشند با پوشش گرانیت. ظرفیت و تعداد تکه‌های این سرویس‌ها بستگی به انتخاب شما دارد. بهتر است از مدل‌هایی استفاده کنید که درپوش پیرکس نشکن با خروجی بخار داشته باشند.
مزایای ظروف گرانیتی
مهم‌ترین مزیت ظروف گرانیتی نچسب و نسوز بودن آن است. پوشش گرانیتی ضد خش است و به خاطر همین با انواع قاشق‌ها می‌توان در آن آشپزی کرد (البته بهتر است از قاشق فلزی استفاده نشود). ظروف گرانیتی نسبت به ظروف تفلون و سرامیکی مقاوم‌تر و محکم‌تر هستند و به همین خاطر طول عمر بالایی هم نسبت به آن‌ها دارند. گرما را هم بهتر و بیشتر نگه می‌دارند و آن را به صورت یکنواخت به سطح ظرف منتقل می‌کنند. شست و شوی آن‌ها هم به راحتی با یک اسکاچ نرم انجام می‌شود. یکی دیگر از مزایای ظروف گرانیتی این است که می‌شود با کمترین روغن یا حتی بدون روغن در آن‌ها غذا پخت. این مزیت برای کسانی که به رژیم غذایی و تناسب اندام خود اهمیت می‌دهند خیلی مهم است. باکالیتی و نسوز بودن دسته‌های ظروف گرانیتی هم آن‌ها را برای پخت در فر مناسب می‌کند.
معایب ظروف گرانیتی
ظروف گرانیتی نسبت به دیگر ظروف کمی سنگین‌تر هستند. ضخامت لایه‌های بدنه و پوشش آن‌ها هم باعث می‌شود زمان و انرژی بیشتری برای گرم شدن نیاز داشته باشند. در صورت استفاده نادرست از آن‌ها هم کارایی‌شان از دست خواهد رفت. برای شستن ظروف گرانیتی هم نباید از شوینده‌های قوی استفاده کرد چون به پوشش گرانیتی آن‌ها صدمه می‌زند.
| مزایای ظروف گرانیتی | معایب ظروف گرانیتی |
| ✅ نچسب و نسوز ✅پخت و پز با روغن کم یا بدون روغن ✅ محکم‌تر و مقاوم‌تر از سایر ظروف ✅ طول عمر بالا ✅ حفظ طولانی و پخش یکنواخت حرارت ✅ شست و شوی آسان |
❌سنگین بودن نسبت به دیگر ظروف ❌نیاز به زمان بیشتر برای گرم شدن ❌زود خراب شدن در صورت استفاده نادرست مثل به کاربردن شوینده‌های قوی |
جدول مزایا و معایب ظروف گرانیتی
نکات اصولی برای نگهداری از ظروف گرانیتی
بهتر است از قاشق‌ها و ملاقه‌های فلزی در هنگام استفاده از ظروف گرانیتی کار نگیرید چون ممکن است عمر پوشش گرانیتی را کم کنند. بهتر است از قاشق‌ها و ملاقه‌های چوبی در هنگام پخت و پز و از موارد پلاستیکی در هنگام سرو غذاهای سرد در ظروف گرانیتی استفاده کنید.
نیاز به استفاده از سیم ظرفشویی و مواد شوینده قوی در هنگام شستن ظروف گرانیتی نیست. می‌توانید با یک اسکاچ نرم و کمی مایع ظرفشویی ملایم به راحتی ظرف گرانیتی را بشویید. بعد از شستن هم باید آن‌ها را با پارچه نرم و تمیز خشک کنید.
گرم و سرد کردن ناگهانی ظروف گرانیتی هم از دیگر مواردی است که عمر آن‌ها را کم می‌کند پس از این کار جدا دوری کنید.
مقاومت ظروف گرانیتی در برابر ضربه و گرما تضمین شده است با این حال بهتر است از ضربه خوردن آن‌ها جلوگیری کنید. گذاشتن ظرف گرانیتی خالی روی حرارت هم از کارهایی است که باید از آن اجتناب کنید.
برای نگهداری از ظروف گرانیتی نباید آن‌ها را توی هم بگذارید بلکه جداجدا نگهداری کنید. نگه داشتن بعضی از مواد غذایی که خصلت اسیدی دارند در ظرف‌های گرانیتی توصیه نمی‌شود.
نکات مهم قبل از خرید ظروف گرانیتی
دقت کنید که دسته‌های ظروف گرانیتی کابالیتی و نسوز باشند تا در صورت استفاده روی آتش مستقیم یا فر ذوب نشوند. درب پیرکس را بیشتر ظروف گرانیتی دارند. وزن ظروف گرانیتی به جنس بدنه آن‌ها بستگی دارد و به ترتیب استیل، آلومینیوم و چدن سنگین‌تر هستند و به تبع مقاوم‌تر. پس موقع خرید به جنس بدنه هم توجه کنید. نسوز بودن روکش بیرون و رنگ ظرف هم مهم است. هر چه ضخامت پوشش گرانیتی ظرف بیشتر باشد طول عمر و کارایی آن هم بیشتر خواهد بود.
طول عمر قابلمه گرانیتی چقدر است؟
اگر نکاتی را که در بالا گفتیم مثل محافظت از پوشش گرانیتی ظرف و جلوگیری از ضربه خوردن و حرارت بیش از حد، رعایت کنید ظروف گرانیتی شما تا مدت ۱۰ سال و حتی بیشتر هم برای شما به خوبی کار خواهند کرد.
تفاوت قابلمه گرانیتی و قابلمه تفلون
پوشش گرانیتی در واقع ترکیبی از پوشش تفلون و سرامیک است. تفلون در مجاورت مواد غذایی یا در صورت خراشیده شدن به ماده خطرناک تبدیل می‌شود. اما مزیت ظروف گرانیتی با ظروف تفلون این است که خراشیده نمی‌شوند و مقاومت بسیار بیشتری دارد. به خاطر همین ایمنی و سلامت ظروف گرانیتی خیلی بیشتر از ظروف تفلون است.
تفاوت قابلمه گرانیتی و قابلمه سرامیکی
گفتیم که ظروف گرانیتی از ترکیب تفلون و سرامیک ساخته می‌شوند. سرامیک‌ها ممکن است در طول زمان از خودشان سرب آزاد کنند. همچنین بعد از مدتی خاصیت نچسب بودن خود را از دست بدهند. اما ظروف گرانیتی با این که ویژگی‌های ظروف سرامیکی را دارند اما از معایب آن‌ها مثل سربی شدن و چسبندگی برکنار هستند و به همین دلیل نسبت به ظروف سرامیکی از طول عمر و ایمنی بالاتری برخوردار هستند.
تفاوت قابلمه گرانیتی و قابلمه چدن
چدن بیشتر در قابلمه‌های قدیمی به کار می‌رفته و مشکلاتی مثل زنگ‌زدگی و وزن زیاد و چسبندگی و روغن زیاد بردن را داشته است. اما اگر همین ظرف چدنی با روکش گرانیتی پوشیده شود دیگر این مشکلات را نخواهد داشت. پس ظروف گرانیتی با ظروف چدنی تفاوت خیلی زیادی دارند.
تفاوت قابلمه گرانیتی و قابلمه استیل
استیل سبک‌تر از چدن است اما چسبندگی غذا و توزیع غیر یکنواخت حرارت و همچنین جذب زیاد روغن از مشکلات مشترک میان چدن و استیل است. گفتیم که ظروف گرانیتی هیچ کدام از این مشکلات را ندارند. پس برای ظروف استیلی که روکش گرانیتی دارند می‌توان مزیت سبک‌تر بودن به علاوه دیگر مزایای گرانیت را نام برد.
آیا ظروف گرانیتی ایمن است؟
پوشش گرانیتی این ظروف نفوذناپذیر هستند و در مقابل حرارت بالا هم واکنش نشان نمی‌دهند. این پوشش در برابر خراش و ضربه هم مقاوم است. پخت انواع غذاها در درجه حرارت‌های مختلف در ظروف گرانتی بدون آزاد کردن مواد شیمیایی از پوشش این ظروف انجام می‌گیرد. این نشان می‌دهد که ایمنی و سلامت ظروف گرانیتی تا چه حد بالا است.
ظروف تفلون خدشه‌پذیر و نامقاوم هستند و ظروف سرامیکی هم ممکن است مواد شیمیایی مضر از خود آزاد کنند اما گرانیتی‌ها که ترکیبی از این دو هستند هیچ‌کدام از معایب آن‌ها را ندارند. ظروف گرانیتی رنگ و طعم و بوی غذا را هم حفظ می‌کنند.
اگر نکاتی که در مورد نگهداری اصولی از ظروف گرانیتی گفتیم را رعایت کنید، می‌توانید بدون هیچگونه دغدغه از ایمنی و سلامتی این ظروف از آن‌ها استفاده کنید.
سوالات متداول درباره مزایا و معایب قابلمه گرانیتی
هیچ تحقیقی تاکنون به سرطان‌زا بودن ظروف گرانیتی نتیجه نداده است و اتفاقا برعکس، آزمایش‌ها نشان می‌دهند که ظروف گرانیتی نسبت به سایر ظروف مثل تفلون و سرامیک ایمنی و سلامت بیشتری دارند.
با مقایسه قابلمه گرانیتی و تفلون به این نتیجه می‌رسیم که ایمنی و سلامتی و همچنین کارایی و راحتی استفاده از ظروف گرانیتی بیشتر از ظروف تفلون است و نگهداری و استفاده از ظروف گرانیتی هم از ظروف تفلون آسان‌تر است.
مارک‌های زیادی از ظروف گرانیتی در بازار وجود دارند که پرفروش‌ترین و باکیفیت‌ترین آن‌ها از ایرانی‌‌ها مارک عروس، زرساب، کاندید، هلنا است و از خارجی‌ها، لایف اسمایل، بوش، روگن، کرکماز، ام جی اس و اویز هستند.
با توجه به بررسی‌های انجام شده در مورد انواع سرویس‌های قابلمه و جنس آن‌ها و مقایسه آن‌ها با یکدیگر، امتیازات و مزایای ظروف گرانیتی از همه بالاتر بوده و می‌توان گفت بهترین جنس سرویس قابلمه گرانیت است.
